Fibromiyalji Nedir?

Fibromiyalji, beynin ve omuriliğin ağrılı ve ağrısız sinyalleri işleme biçiminin etkilenmesine bağlı ağrı hassasiyetinin arttığı merkezi sinir sistemini etkileyen bir rahatsızlıktır. Kaslarda ve ilişkili bağ dokusu yapılarında yaygın ağrı, hassasiyet ve sertlikle karakterizedir. Romatizmal hastalıklar içerisinde en sık karşılaşılan ikinci hastalık olan fibromiyalji kadınlarda erkeklere göre üç kat daha sık görülmektedir.

Fibromiyalji olan kişilerde semptomlar gelip giderek artıp azalabilir. Bu durum kişi için zorlayıcı olabilir. Belirli sağlık koşulları, stres ve hayattaki diğer değişikliklerin bu hastalığı tetikleyerek ortaya çıkmasına neden olabilir. Özellikle ebeveynlerin birinde fibromiyalji bulunuyorsa vücutta gelişme olasılığı yüksek olabilir.

Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?

Vücudun herhangi bir yerinde oluşan ağrı, hassasiyet, yorgunluk, uykusuzluk ve depresyon fibromiyaljinin belirtileridir. Fibromiyalji özellikle ağrı ve sabahları zor uyanma ile kendini belli eder. Nefes almada zorlanma ve kulak çınlaması da yine fibromiyalji belirtilerindendir.

• Herhangi bir ağrıyı normalden daha fazla algılamak
• Ağrı yapmayan uyarıcıları da ağrı gibi hissetme
• El ve ayaklarda karıncalanma hissi ve uyuşma
• Çarpıntı
• Egzersize karşı dirençsizlik
• Kabızlık, ishal ve gaz şikayetleri
• Depresyon hali
• Hafıza problemleri
• Gün boyunca yorgunluk hissi
• Dinlenemeden uyanmış olma hissi
• Uyku kalitesinde azalma
• Noniseptif uyarılar nedeniyle, ağrının azaltılması ile hissedilen genel hassasiyet
• Konsantrasyon bozukluğu, yeni şeyler öğrenme zorluğu
• Kişiye göre değişen ödem hassasiyeti
• Hastaların % 30-50’si eklem hipermobilitesine sahiptir.
• Vücudun üst kısmı ile sınırlı olan kızarma eğilimi
• Vücudun belli noktalarından aşırı hassasiyet de bu hastalığın en belirgin özelliği sayılır.

Fibromiyalji sendromu olan kişilerin özel bir karakteri vardır. Kendilerinden beklentileri çok yüksektir, mükemmeliyetçidir, çok titizdir ve duygu durumları çok çabuk değişir. Bu kişilerin stresli zamanlarında ağrılarının artma ihtimali çok yüksektir.

Fibromiyalji Neden Olur?

Fibromiyalji, yorgunluk ve uyku sorunlarıyla birlikte yaygın kas-iskelet sisteminde ağrıya neden olan bir hastalıktır. Ağrıya daha duyarlı hale gelmeye neden olan fibromiyaljinin sebebi beyindeki bazı kimyasalların anormal seviyelere gelmesi ve merkezi sinir sisteminin (beyin, omurilik ve sinirler) vücutta taşınan ağrı mesajlarını işleme biçimindeki değişikliktir. Fiziksel ve duygusal stres ile tetiklenmektedir.

Genetik faktörler

Fibromiyaljinin nedeni çok iyi bilinmese de yapılan araştırmalar genetik faktörlerin çok önemli olduğunu gösteriyor. Buna bağlı olarak 1. derece yakınlarında fibromiyalji görülen kişilerin bu hastalığa yakalanma riski 8 kat artmaktadır.

Çevresel faktörler

Çevresel faktörler de fibromiyalji sendromuna neden olan önemli nedenlerden biridir. Özellikle çocukluk çağlarında geçirilen fiziksel ve duygusal travmalar fibromiyalji için büyük risk faktörleri arasında kabul edilir.

Psikolojik faktörler

Fibromiyalji aynı zamanda psikolojik boyuta sahip bir hastalıktır. Depresyon hastalarında, uyku bozukluğu alanlarda ve anksiyetesi yüksek olan kişilerde fibromiyalji çok daha fazla görülüyor.

Kişilik yapısından kaynaklı faktörler

Mükemmeliyetçi ve işkolik kişilik yapısı da fibromiyalji hastalığına yakalanma nedenleri arasında gösterilebilir. Gazetecilik, Mimarlık, Finans Sektörü gibi meslekler ile uğraşanlarda fibromiyalji sıklıkla görülür. Ayrıca işini sevmeyen kişilerde de fibromiyalji görülür. Mutsuzluk ağrıları artıran bir faktör olduğu için yaptığı işten memnun olmayanlar da en az stresli mesleklerde çalışanlar kadar fibromiyalji olma riskine sahiptir.

Yaş faktörü

Genellikle 25-55 yaş aralığındaki kadınlarda daha sık görülen fibromiyalji sendromu (yumuşak doku romatizması) erkeklerde ve çocukluk döneminde de görülebilmektedir. Hastalık özellikle eğitim ve ekonomik düzeyi ortalamanın üzerinde olan kişilerde daha sık görülmektedir.

Fibromiyalji Kimlerde Görülür?

Kadınlarda erkeklerden daha fazla görülen fibromiyalji herkeste ortaya çıkabilir. Her yaştan insanı, hatta çocukları etkileyebilir. Genellikle orta yaşta başlar ve yaşlandıkça görülme olasılığı da artar. Romatizmal hastalık, duygu durum bozuklukları veya ağrıya neden olan durumlar olmak üzere başka hastalıklar varsa fibromiyaljiye yakalanma olasılığı daha yüksek olabilir. Bu hastalıklar şunlardır:

• Romatoid artrit
• Kelebek hastalığı (lupus)
• Ankilozan spondilit (AS)
• Osteoartrit (kireçlenme)
• Depresyon veya anksiyete
• Sırt ağrısı
• Huzursuz bağırsak sendromu

Fibromiyalji Tanısı Nasıl Konulur?

Fibromiyalji belirtileri fark edilir edilmez teşhis için tam donanımlı bir hastanenin romatoloji uzmanına, tedavi içinse fizik tedavi ünitelerine başvurmak gerekir. Oldukça karmaşık bir hastalık olan fibromiyalji için multidisipliner bir tedavi uygulanır. Psikolog ve fizyoterapist dışında pek çok branştan da destek alınabilir.

Fibromiyalji teşhisi hastanın öyküsü, hastalık belirtileri ve fiziki muayene ile konur. Fibromiyalji teşhisi için üç ay şikayetlerin ve belirtilerin devam etmesi gerekir. Fibromiyalji muayenesinde tender point denilen vücudun 18 hassas noktasından yaklaşık 11’inde bu ağrılı noktaların bulunup bulunmadığı tespit edilir. Bu referans noktalarında hastanın aşırı hassas olması temek şart kabul edilir. Fibromiyaljinin sadece kan tetkiklerinde ortaya çıkmasını beklememek gerekir. Ancak kan tetkikleri ayırıcı tanı için istenebilir. Sık sık başka hastalıklarla karıştırılan fibromiyaljide, bu karışıklığı önlemek için yapılacak tetkikler büyük önem taşır.

Fibromiyalji Tedavisi Nasıl Yapılır?

Fibromiyaljinin tedavisinde istikrar çok önemlidir. Doğru teşhis konulmaz ise farklı bir hastalığın tedavisine başlanmış olur ve hasta gereksiz bir ilaç yükü altında ek sorunlarla karşılaşabilir. Bu durum fibromiyaljinin kronikleşmesine de neden olur. Sürekli doktor değiştirmek, tedavisi yarıda kesmek ve farklı tedaviler arayışında olmak da fibromiyalji tedavisini olumsuz etkiler.  İlaçla tedavi edilebilen fibromiyalji hastalığında özellikle tedaviyi sürdürülebilir kılmak çok önemlidir.

Fibromiyalji hastalarının ilaç tedavisine ek olarak günlük hayatlarında da birtakım değişiklikler yapması gerekmektedir. Stresten arındırılmış, düzenli bir yaşam, dengeli beslenme ve düzenli uyku tedavinin en önemli anahtarlarıdır. Vücut dinlenemediği sürece kişi, günlük yaşamda karşılaştığı en ufak bir olaya bile aşırı tepki verecektir.

Fibromiyalji tedavisinde en önemli prensip hasta-hekim işbirliğidir. Kişiye özel uygulanan tedavi seçenekleri arasında PRP uygulamaları, fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri, egzersiz programmlarından biri ya da hepsi birlikte uygulanabilir. Özellikle son dönemlerde PRP yöntemi ile fibromiyalji hastalığında asıl sebep olan fibrozitleri (ağrılı kas düğümleri) yok etmek çok daha kolay. Fibromiyalji tedavisinde kişiye bağlı olarak değişebilecek bazı fizik tedavi seçenekleri şöyledir;

• Bölgesel Enjeksiyonlar,
• Ozon Tedavisi,
• Elektroterapi Uygulamaları (Tens, Ultrason Tedavisi, Enterfrensiyel Akımlar, Biofeedback, Hvgs),
• Sıcaklık Ajanları,
• Doku Masajı,
• Klasik Masaj,
• Germe Gevşeme Eğitimleri
• Prp (Trombositten Zengin Plazma),
• Nöralterapi,
• Proloterapi,
• Manipülasyon.